Bijna de helft van mijn vioollespraktijk bestaat uit volwassen leerlingen. Veel daarvan zijn als volwassene begonnen met vioolspelen.
In de jaren dat ik fulltime les geef ben ik er inmiddels aardig achter gekomen wat de valkuilen zijn.
Twee ontdekkingen vind ik het meest interessant:
1) Volwassenen kunnen net zo snel leren als kinderen
Kinderen pakken dingen automatisch wat relaxter op en zullen, doordat ze op jonge leeftijd begonnen zijn, uiteindelijk (gemiddeld!) een hoger niveau bereiken.
Wat me opvalt in de beginfase is dat volwassenen net zo snel of sneller leren (of kunnen leren) als kinderen. Wat ze missen aan flexibiliteit en onbevangenheid compenseren ze door een hogere discipline en een sneller begrip van dingen die worden uitgelegd. Dit bevestigen collega-docenten.
Het is een mythe dat je als volwassene niet viool kan leren spelen.
Enige tijd geleden heb ik in het Engels een filmpje gemaakt over hoe je als volwassene net zo snel kunt leren als een kind (klik hier om het te bekijken).
2) Volwassen kunnen het allemaal wel, maar saboteren zichzelf soms.
Wat betreft de competentie om dingen te leren zijn veel volwassen leerlingen prima in staat om snel goed viool te leren spelen. Veel van mijn volwassen leerlingen lukt dat ook prima.
Als een volwassene langzaam vorderingen maakt of blijft steken, ligt dit meestal niet aan de competentie het te leren, maar aan zelfsabotage.
Wat ik bedoel met zelfsabotage is dat je (vaak onbewust) gedrag vertoont of gedachtes hebt die je in de weg zitten om bepaalde doelen te bereiken.
Zo zijn veel volwassenen erg gespannen tijdens het spelen en willen ze dat alles meteen goed gaat. Vioolspelen gaat helaas heel veel keren mis voordat het echt goed gaat. Dat is dé manier om het te leren.
Een ander voorbeeld van zelfsabotage is dat volwassenen niet de nodige tijd, geld, moeite en opoffering willen steken in hun vioolspel, ‘want het is nog helemaal niets’. Het wordt pas iets als je wél het nodige investeert om de resultaten te krijgen die je wilt!
5 Tips om jezelf, als volwassen leerling, niet te saboteren
1) Stel je als leerling op in de les en tijdens het oefenen.
Je gaat naar een docent, omdat diegene er meer vanaf weet en deze kennis met je wil delen in de les. Maak hier gebruik van en sta als een spons klaar om alle kennis en ervaring in je op te nemen. Zo heb jij het meeste profijt uit je les.
Sommige volwassenen schieten enorm in de weerstand door die leerling rol. Het is wellicht lang geleden dat ze op school hebben gezeten. Op hun werk hebben ze wellicht een functie waarin ze anderen vertellen wat er gedaan moet worden. Soms proberen ze zelfs de rol van de docent over te nemen. Om goed te kunnen leren, moet je vertrouwen hebben dat je docent jou iets kan bijbrengen en moet je de controle loslaten.
2) Sta open om nieuwe dingen te leren en denk niet te snel dat je alles begrijpt.
Wacht met het trekken van conclusies. Heb een afwachtende houding en laat dingen op je af komen. Als je te snel conclusies trekt of dingen verbindt met dingen die je al weet, kun je hele interessante dingen missen en je leerproces vertragen.
3) Durf fouten te maken, experimenteer en veroordeel jezelf niet op een negatieve manier.
Stel je voor dat je een kind van vijf bent. Je hebt geen pretenties, geen vooroordelen en het is niet erg als het een paar keer mis gaat. Probeer gewoon eens wat dingen uit. Krast je strijkstok? Herhaal dat dan een paar keer, zodat je precies weet hoe en waarom en wanneer je strijkstok krast. Zo leer je zonder krassen te spelen.
Een fout is een waardevolle informatiebron. Sla jezelf dus niet met je hoofd tegen de muur en veroordeel jezelf niet op een negatieve manier. Probeer rustig te begrijpen wat er mis ging en kijk of het lukt het een stukje te verbeteren.
4) Durf het ‘gewoon te doen’ in plaats van overdreven te analyseren, begrijpen en bedenken.
Je kunt dingen sneller leren als je doet, experimenteert en ervaart. Op school wordt theoretische kennis verheerlijkt. Ja, muziektheorie en begrip van wat je moet doen kunnen je vioolspel verrijken. Aan de andere kant moet je het aspect van beweging, ervaring en luisteren niet uitsluiten.
5) Geniet van de weg, niet alleen het doel.
Jong of oud, enorm getalenteerd of gemiddeld… het duurt ontzettend lang voordat je zuiver en met een mooie toon simpele stukjes kunt spelen op de viool. Ja, het duurt voor iedereen lang! Niemand kan het meteen! Ik oefen al meer dan twintig jaar.
Talent wordt overschat en hard werk wordt onderschat. Als het bij getalenteerde kinderen en virtuoze spelers vanzelf zou gaan… waarom oefenen ze dan vele uren per dag? Juist… Omdat ook zij weten: Oefening baart kunst.
Herken je hier iets in? Wat zijn jouw ervaringen? Deel het met anderen in het commentaar onder dit artikel.
