Wil je zelf je viool leren stemmen? Bekijk dan deze video:
Viooldocente Zlata legt je uit hoe je je viool kunt stemmen met een stemvork, piano of stemapparaat.
3 Manieren om je viool te stemmen
1) De A overnemen van een stemvork, piano of ander instrument
Je luister of de A-snaar van je viool hetzelfde klinkt als de toon A die je ‘krijgt’ en past deze zonodig aan. Hierna stem je de andere snaren van je viool af door te luisteren naar de samenklank van twee snaren die je tegelijk aanstrijkt. Deze samenklank moet een reine kwint zijn.
Bij het stemmen met een stemvork sla je de stemvork aan en hou je deze dichtbij je oor om de noot A te horen.
Bij het samenspelen is het belangrijk dat alle instrumenten goed op elkaar zijn afgestemd.
2) Alle snaren één voor één van een ander instrument overnemen
Dit is mogelijk als je niet goed zelf kunt afstemmen middels reine kwinten. Je vergelijkt elke snaar met de toonhoogte van een instrument dat dezelfde noot speelt en stemt hierop af.
3) Een apparaatje te laten bepalen of de toon die je speelt zuiver is.
Hierbij kun je alleen de A afstemmen en de andere snaren op basis van reine kwinten of kun je snaar voor snaar stemmen met het stemapparaatje.
Een stemapparaatje is heel handig als je geen ander instrument hebt om op af te stemmen of als je het moeilijk vindt om de A over te nemen van een ander instrument.
Een stemapparaat stemt dus niet je instrument voor je, maar herkent de toon die je speelt en geeft aan of deze te laag of te hoog is. Een snel en nauwkeurig stemapparaat als de D’Addario Micro Tuner kan zelfs tijdens het spelen de toon herkennen en aangeven of deze te laag of te hoog is, zodat je zelf de zuiverheid van je spel kunt corrigeren.
Stemmen van je viool
Het stemmen doe je met de fijnstemmers (de knopjes op het staartstuk) of de stemsleutels (de ebbenhouten sleutels vlakbij de krul van je viool).
Met de fijnstemmers kun je gemakkelijk en nauwkeurig stemmen.
Je stemt kleine stukjes en hoeft ze alleen naar links (lager) of naar rechts (hoger) te draaien. Beginners stemmen doorgaans alleen met de fijnstemmers en laten het stemmen met de stemsleutels aan hun docent over.
Met de grote stemsleutels stem je als je op een snaar geen fijnstemmer hebt zitten of als je snaar erg ontstemd is.
Beginners hebben vaak moeite met het stemmen met de stemsleutels. De sleutels zitten in de knoppenkast geklemd en zijn konisch gevormd. Een viool heeft niet een mechaniek zoals een gitaar die heeft. Een klein stukje draaien geeft al een groot verschil in toonhoogte. Om de stemsleutel goed vast te laten zitten, moet je tijdens het draaien de stemsleutel naar binnen drukken. Het duurt soms even voordat je hier handigheid in hebt gekregen. Naar je toe draaien is omlaag stemmen en van je af draaien is omhoog stemmen.
Tips om je viool te leren stemmen
- Check tijdens het stemmen continue op welke toonhoogte je zit, zodat je niet te ver doordraait.
- Draaien je stemsleutels stroef? Smeer ze dan in met sleutelzeep!
- Twijfel je? Stem dan omlaag, want als je per ongeluk te hoog stemt kan de snaar knappen.
- Terwijl je draait aan de stemsleutel, duw de stemsleutel iets naar binnen, anders draai je deze eruit of blijft deze niet meer goed zitten.
- Check of je kam recht op de klankkast staat en zet deze zonodig recht. Door veel stemmen kan de kam iets scheef komen te staan.
- Stem je viool elke keer als je gaat spelen. Je instrument reageert op veranderingen in temperatuur en luchtvochtigheid, waardoor deze vanzelf ontstemt. Om vorderingen te maken is het belangrijk om op een goed gestemd instrument te spelen.
- Stem de eerste paar keer onder begeleiding van je docent.
Stemming van viool, altviool, cello en contrabas
Zo zijn de strijkinstrumenten gestemd van de laagste naar de hoogste snaar:
Viool: g-d1-a1-e2
Altviool: c-g-d1-a1
Cello: C-G-d-a
Contrabas: E1-A1-D-G; laagste snaar soms C1
De lagere snaren zijn dikker en hebben minder spanning dan de hogere snaren. Voordat je naar de volgende stappen gaat, vergis je niet over de stemming! Als een snaar te hoog gestemd wordt, zal deze knappen.
